کوش‌نامه منظومه‌ای حماسی اساطیری است که در قرن ششم هجری توسط ایرانشاه بن ابی الخیر در سال‌های ۵۰۰ تا ۵۰۴ هجری به زبان فارسی نوشته شده است. کوش‌نامه که در نخستین سال‌های سدهٔ ششم هجری و به سبک شاهنامه سروده شده از تاریخ‌نامه‌های ملّی افسانه‌ای منظوم فارسی است که بخشی از رویدادهای تاریخ داستانی ایران باستان را به روایتی متفاوت با شاهنامهٔ فردوسی و شاهنامه‌های پیش از آن بازمی‌گوید. این اثر که پیداست بر پایهٔ روایاتی جز آنچه که مایهٔ کار فردوسی بوده سروده شده دارای نظمی زیبا و کم‌وبیش استوار است. شاید بتوان گفت که کوش‌نامه، کتابی است یگانه به زبان فارسی که اشاره‌های قابل توجه دربارهٔ چین و ماچین دارد. در کوش‌نامه از چند افسانه و داستان که منشأ رومی دارد یاد شده و شرحی دربارهٔ هریک آمده‌است. از نه پارهٔ کتاب که مانوش رومی به هدیه برای کوش می‌فرستد، پنج دفتر آن داستان‌های شاهان روم است، که کوش‌نامه از آنان با عنوان پادشاهی افریقیس، داستان دقیانس (دقیانوس)، داستان پلاطس، پادشاهی اسطلیناس، و سرانجام داستان اسکندر یاد کرده‌است. دست‌نوشته منحصر به فرد شناخته شده از کوش‌نامه به شمارهٔ 2780. OR در مجموعه‌ای مرکّب از چهار منظومه، در کتابخانهٔ موزهٔ بریتانیا محفوظ است. ویراستار این کتاب، جلال متینی استاد و رئیس پیشین دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه فردوسی است که مقدمه‌ای مفّصل برای آن نوشته‌است. موضوع داستان داستان کوش‌نامه مربوط به کوش پیل دندان است که برادرزاده ضحاک است که سالها در کشورهای چین و افریقا و مغرب زمین با ستمگری و بیدادگری حکومت می‌کرده‌است. او همیشه با جمشیدیان دشمنی داشته و درپی تعقیب و آزار ایشان بوده‌است. او با یک نسب نامه جعلی از سوی دارنوش مانوش امپراتور روم را به پرداخت باج و خراج مجبور می‌کند. او زمانی که کوش پدرش-برادر ضحاک-قصد چین را می‌کند از زنی چینی متولد می‌شود و به سبب زشت بودن پدر اورا رها می‌سازد.آبتین اورا نزد خود بزرگ می‌کند. در جنگی میان آبتین و کوش او پسرش کوش پیل دندان را باز می‌شناسد و همین موجب می‌شود که کوش پیل دندان روبروی سپاه آبتین بایستد. آبتین به ماچین پناهنده شده و کوش پسرش کوش پیل دندان را شاه چین می‌کند. فریدون قدرت می‌گیرد به جنگ ایشان باز می‌گردد کوش می‌میرد و ضحاک و کوش پیل دندان هردو اسیر و در دماوند زندانی می‌شوند. چهل سال پس از حضورش در دماوند فریدون اورا برای یاری در دفع آشوب سیاهان نوبی آزاد می‌کند. او اگرچه تا آندلس برای ایران پیشروی می‌کند اما ناگهان از راه برمی‌گردد و ایرانیان سپاهش را به بند می‌کشد. با همدستی تور و سلم اقدام به کشتن ایرج می‌کند و در نهایت منوچهر برای انتقام خون ایرج با او وارد جنگ می‌شود. او تقریبا در تمام صحنه‌هایی که در شاهنامه فردوسی ذکر شده وارد شده و در متن داستان‌ها قرار گرفته است.شاهنامه شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی، حماسه‌ای منظوم در بحر متقارب مثمن محذوف و شامل حدود ۶۰٬۰۰۰ بیت و یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین حماسه‌های جهان است که سرایش آن سی سال به طول انجامید. محتوای این شاهکار ادبی، اسطوره‌ها، افسانه‌ها و تاریخ ایران از ابتدا تا فتح ایران توسط اعراب در سده هفتم است که در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان خلاصه می‌شوند و به سه بخش اسطوره‌ای (از عهد کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از قیام کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و ظهور اسکندر تا فتح ایران توسط اعراب) تقسیم می‌شود. زمانی که زبان دانش و ادبیات در ایران زبان عربی بود، فردوسی با سرودن شاهنامه موجب زنده‌شدن و احیای زبان پارسی شد. یکی از مأخذ مهمی که فردوسی برای سرودن شاهنامه از آن استفاده‌کرد، شاهنامه ابومنصوری بود. شاهنامه نفوذ بسیاری در ادبیات جهان داشته‌است و شاعران بزرگی مانند گوته و ویکتور هوگو از آن به نیکی یاد کرده‌اند. شاهنامه بزرگ‌ترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به همهٔ زبان‌های زندهٔ جهان بازگردانی شده‌است. نخستین بار بنداری اصفهانی شاهنامه را به زبان عربی بازگردانی‌کرد و پس از آن بازگردانی‌های دیگری از شاهنامه (از جمله بازگردانی ژول مل به فرانسوی) انجام‌گرفت. فردوسی زمانی شاهنامه را سرود که زبان پارسی دچار آشفتگی بود و او از آشفتگی و افزونی آن جلوگیری کرد. فردوسی در سرودن شاهنامه از پارسی سره بهره‌نبرد و از پارسی دری استفاده‌کرد و شمار واژگان عربی در شاهنامه ۸۶۵ است. ۲۵ اسفند ۱۳۸۸ پایان هزارهٔ سرایش شاهنامه بود که به این مناسبت، جشن جهانی هزارهٔ شاهنامه با حضور نمایندگان ۱۹۲ کشور عضو یونسکو در پاریس، فرانسه (مقر یونسکو) با همکاری بنیاد فردوسی برگزار شد. هم‌چنین آیین بزرگداشت هزارهٔ شاهنامه در کشورهای گوناگون به بهانهٔ ثبت آن در یونسکو از جمله برلین، آلمان برگزار شد.
بانک مقاله های فارسی طرفداران حسین آل حبیب
keywords : سایت حسین آل حبیب،نوشته های حسین آل حبیب،مقالات حسین آل حبیب
